Ariasman – frásaga af hvalföngurum eftir Tapio Koivukari er söguleg skáldsaga um Spánverjavígin þegar 31 baskneskur skipbrotsmaður var veginn af vestfirskum bændum haustið 1615 undir forystu Ara Magnússonar, sýslumanns í Ögri.

Tveimur árum áður en þessir atburðir urðu stendur ung stúlka, Kristrún að nafni, undir Kaldbakshorni og skolar ull. Hún sér segl við sjóndeildarhring, ókunn segl og heimamenn leggja á flótta undan útlendum sjóreyfurum, að því er þeir halda. En komumenn eru friðsamir hvalfangarar og góður kunningsskapur myndast á milli þeirra og heimamanna fyrir milligöngu sóknarprestsins. Sjálfur Vestfjarðakóngurinn, Ari í Ögri, leggur blessun sína yfir veru þeirra á Ströndum.

Saga Spánverjavíganna og aðdraganda þeirra er hér rakin frá sjónarhorni bæði Íslendinga og Baska. Martin de Villafranca er ungur og metnaðarfullur maður í sinni fyrstu för sem hvalveiðikapteinn örlagasumarið 1615. Hann ávinnur sér brátt traust og virðingu áhafnarinnar en samskiptin við heimamenn ganga brösuglegar. Um borð er ungur piltur, aðstoðarbeykirinn Gartzia de Aranburu, en leiðir hans og Kristrúnar liggja saman.

Skömmu fyrir brottför veiðimannanna úr Reykjarfirði um haustið skellur á mikið óveður og þá hefst atburðarás sem endar með þeim ósköpum sem enn eru talin eitt mesta óhæfuverk Íslandssögunnar.