Bókin er fyrst og fremst hugsuð sem kynning á fræðasviði sem mjög hefur borið á í erlendum félagssögurannsóknum undanfarin ár. Hér eru reifaðar kenningar erlendra fræðimanna og gerð grein fyrir nokkrum helstu áherslum í félagssögulegum rannsóknum á afbrotum og refsingum, þ. á m. félagslegu taumhaldi í bændsamfélaginu.

Höfundur greinir frá hvers konar mál komu fyrir rétt á Íslandi á síðari hluta 19. aldar og kannar nokkra flokka dómsmála nánar: hórdóms- legorðs- og dulsmál, brot á atvinnustéttalöggjöfinni, þjófnaði og skuldir. Þessir flokkar eru skoðaðir einkum út frá spurningunni: Hvað segja afbrot og refsingar okkur um íslenskt samfélag á því tímabili sem ritið tekur til?

Bókin er gefin út í ritröðinni Ritsafn Sagnfræðistofnunar.